Duitsland loopt ver voor op Nederland bij de overstap op duurzame energie. In die pioniersrol heeft Duitsland fouten gemaakt waar Nederland van kan leren, stelt Tennet-topman Mel Kroon.

Wie de haven van het Noord-Duitse Rostock binnenrijdt kan het niet ontgaan. Op de werf waar normaal gesproken schepen worden gebouwd blinkt nu een enorme gele doos. Het is het conversiestation dat de Arnhemse elektriciteitstransporteur Tennet samen met Siemens ontwikkelt. Het moet straks stroom van een windmolenpark op zee naar het land brengen.

Nutsbedrijf Tennet is in Nederland vooral bekend als beheerder van hoogspanningsmasten, maar werd na de overname van het Duitse E.ON-netwerk in 2009 bijna dubbel zo groot. Inmiddels beheert Tennet in Nederland en Duitsland zo’n 21.000 kilometer aan hoogspanningslijnen die stroom leveren aan 36 miljoen gebruikers.

Zeewaardig stopcontact

Twee weken voordat het 26-meter hoge gele gevaarte naar zijn plekje op de Noordzee vaart, geeft Tennet-topman Mel Kroon een rondleiding. “Je zou kunnen zeggen dat het een zeewaardig stopcontact is.”

zeekabel

Het stopcontact verzamelt de energie van een heel windpark dat zo’n 200 kilometer de zee in ligt. “Als je dat direct naar het land zou transporteren, zou de stroom niet eens het land halen. Daarom zet deze gele doos de normale wisselstroom om in gelijkstroom. Dan heb je nagenoeg geen stroomverlies. Op het land staat een vergelijkbaar station dat er dan weer wisselstroom van maakt, zodat het in elk huishouden bruikbaar is.”

Ouderwetse techniek op innovatieve wijze toegepast

Werklieden zijn nog druk aan het werk om alles gereed te maken voor de zeereis van het stopcontact. Via een flinke trap klimt Kroon naar binnen. Daar toont hij een duizelingwekkend aantal draden, rijen meterkasten, transformatoren en metershoge spoelen.

mel kroon

   Mel Kroon. Foto: Bertus Bouwman

Dat het wel het decor van een sciencefictionfilm lijkt, vindt Kroon niet vreemd. “Het is ook hogere wetenschap”, zegt hij wijzend naar de spoelen. “Deze hele ruimte is de pluspool, hier beneden is een vergelijkbare zaal. Dat is de minpool.” Dat klinkt als ouderwetse techniek. “Jazeker, maar dit is op innovatieve wijze toegepast. Zoiets is nog nooit ergens op deze manier gebouwd.”

Duurzame doelen

Tennet verzorgt zo een flink aantal kabelprojecten in Duitsland. Het heeft allemaal te maken met de zogenaamde ‘Energiewende’. Duitsland besloot in 2011 na de ramp met de Japanse kerncentrale in Fukushima het zonder atoomenergie te doen. Vanaf 2022 moeten 17 kerncentrales dicht.

Het tijdsschema voor de omslag is krap. Zo krap dat de techniek de politieke ambities niet altijd kan bijbenen. Zo wordt de meeste windenergie in het windrijke noorden opgewekt, terwijl de zwaarste verbruikers meer in het zuiden zitten. Een speciale ‘stroomsnelweg’ van 800 kilometer moet de windenergie naar het zuiden brengen. Tennet mag de leidingen bouwen, maar stuit nu op protest van omwonenden uit Beieren die de masten niet in hun achtertuin willen hebben.

Leerproces voor Nederland

De motor van de Energiewende in Duitsland hapert. Niet alle projecten komen op tijd af en de energierekening voor burgers wordt te duur. Tot 2011 kostte stroom evenveel als in Nederland, nu betalen de Duitsers gemiddeld 30 procent meer. “Een belangrijk leerproces voor Nederland”, vindt Kroon.

Dat het in Duitsland op verschillende punten fout gaat komt vooral door het hoge tempo waarin alles moet gebeuren, stelt de ceo van Tennet. “De ambities lagen gewoon te hoog. Wij moesten daardoor ook teveel projecten tegelijk doen waardoor je niet kunt leren van afgeronde taken.”

Kroon is daarom erg gelukkig met de nieuwe Duitse regering die punten heeft opgenomen in het regeerakkoord waar Tennet om had gevraagd. “De vlag kon uit toen we dat hoorden. Een windpark bouw je niet in 30 maanden waar nu van uit wordt gegaan. Realistischer is om er 55 maanden voor uit te trekken. Dat pakt de Duitse regering nu op.”

Goedkoper

Naast een lager tempo is de planning volgens Kroon ook belangrijk. “Als Nederland straks nieuwe windparken in zee gaat bouwen, leg dan één soort kabel en één soort transformator aan. Dat is efficiënter en scheelt dus kosten.”

Nederland kan veel eenvoudiger windparken aanleggen, zegt de Tennet-topman. Anders dan in Duitsland kunnen de molens een stuk dichter bij de kust staan, waardoor de omschakeling naar gelijkstroom niet nodig is. “En dan heb je op de Hollandse Noordzee ook nog eens meer wind.”

Bertus Bouwman is chef redactie van Duitslandnieuws.nl, de site met dagelijkse duiding van Duits nieuws voor Nederland.

Lees ook op Duitslandnieuws:

Privacy-zorg: ‘auto mag geen data-octopus worden’

Krantenkiosk:  Aldi en Lidl vechten om vlees

Computerbeurs CeBIT in Hannover: ‘auto mag geen ‘data-octopus’ worden’

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl